Bij opgravingen in 2012 bij de kasteelruïne in Valkenburg vond men het zegelstempel van Walram de Rosse. Ook wel Waleran van Valkenburg genoemd. Wie was deze heer van Valkenburg en Monschau? Bezitter van Sittard, Arrancy en Marville. Wie was deze strijdlustige ridder?
archeologische vondst
In het voorjaar van 2012 werd archeologisch onderzoek verricht in de voorburcht van het voormalige kasteel Valkenburg in verband met een nieuw te bouwen restaurant. Onder de vondsten bevond zich een fragment van een metalen zegelstempel dat ter determinatie werd voorgelegd aan dr. Gerard Venner, senior medewerker Archieven en Collecties van het RHCL. De vondst blijkt het zegelstempel te zijn van Walram, heer van Monschau en Valkenburg (1266/1268-1302). Dr. Gerard Venner schreef naderhand een artikel over het eerste ridderzegel van Walram. Het is gepubliceerd in het Limburgs tijdschrift voor geschiedenis De Maasgouw, dat wordt uitgegeven door het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG).
Walram had in de loop van zijn leven verschillende zegels gebruikt om oorkonden te bezegelen. Het gevonden fragment is dat van zijn eerste ridderzegel dat slechts uit de jaren 1269-1270 bekend is. Daarna is het stempel vernietigd. Het zegel laat een ridder op een galopperend paard zien. De ridder houdt een zwaard in de ene hand en een wapenschild in de andere. Op het wapenschild en het dekkleed van het paard is ter herkenning de Valkenburgse klimmende leeuw afgebeeld. In het omschrift van het zegel wordt de positie van Walram als heer van Monschau en Valkenburg aangegeven. Naast dit zegelstempel van Walram is nog een tweede fragment van een zegelstempel gevonden dat aan ene Elisabeth toebehoorde en een vrouw te paard op valkenjacht laat zien. Zij moet tot dezelfde hoge adellijke kringen als Walram hebben behoord.
zegelstempel
Een zegelstempel werd in de middeleeuwen gebruikt om een zegel in was te vervaardigen dat op een perkamenten strook aan een eveneens perkamenten oorkonde werd gehangen. In een tijd waarin nog weinig mensen konden lezen of schrijven en handtekeningen nauwelijks voorkwamen, was het zegel het meest verbreide middel om een op schrift gestelde overeenkomst of wilsuiting te bekrachtigen. Het zegel dat op een akte was gedrukt of op een perkamenten strook aan een akte hing, was een bewijsmiddel. Het verleende, zoals nu de handtekening, aan de akte bewijskracht, hetgeen betekende dat aan de akte geloof moest worden gehecht.
Zegels zijn vaak fraaie producten van hoog niveau van de goud- en zilversmeedkunst. Het zegel is zoals gezegd de positieve afdruk van een zegelstempel dat in de regel door een zilversmid werd vervaardigd. Het middeleeuwse zegel is dus vaak de wassen afbeelding van een kunstwerk op klein formaat, een kunstwerk dat bovendien meestal vrij nauwkeurig gedateerd kan worden, omdat het zegel aan gedateerde oorkonden hangt. Het komt niet zo vaak voor dat zegelstempels tijdens archeologisch onderzoek worden aangetroffen. Het is al heel bijzonder dat in de kasteelruïne Valkenburg juist een zegelstempel van een heer van Valkenburg werd gevonden. In veel gevallen is er immers geen herkenbare relatie tussen het gevonden zegelstempel en de vindplaats. Van alle archeologische vondsten ter plaatse weten wij alleen van het zegelstempel met zekerheid dat het aan Walram van Valkenburg persoonlijk heeft toebehoord. Het zegelstempel is voorts een van de weinige vondsten dat als een kunstvoorwerp kunnen worden gekwalificeerd. Dat maakt de vondst zo bijzonder.
Delen
Made by zuiderlicht