inventaris kathedraal kapittel

Voor de kerkelijke geschiedenis van Limburg is het archief van het oude bisdom Roermond 1559-1801 van cruciaal belang. Een eerste gedeelte van dit archief is voor online onderzoek toegankelijk: dat van het kathedraal kapittel 1297-1797. Daarnaast is deze inventaris van onschatbare waarde voor de vroege geschiedenis van Sint-Odiliënberg en Roermond; het kapittel is weliswaar ontstaan in Sint-Odiliënberg, maar vanwege veiligheidsreden in 1361 verplaatst naar Roermond.

kapittel van de Heilige Geest

Het kapittel van de H. Geest, sinds 1361 te Roermond gevestigd, werd met de komst van de eerste bisschop van Roermond in 1569 tot kathedraal kapittel verheven. De bisschop maakte deel uit van het kapittel en zou in principe onder de kanunniken zijn naaste medewerkers moeten rekruteren. De kanunniken die vanouds dagelijks de getijden zongen, moesten voorts de bisschop assisteren bij liturgische plechtigheden.

Verschillende kanunniken hebben functies in het bestuur van het bisdom Roermond vervuld, maar over het kapittel als adviserend orgaan van de bisschop, zoals bedoeld bij de oprichting van de nieuwe bisdommen in 1559, zijn tot op heden geen gegevens bekend. De prebende, de jaarlijkse inkomsten van de kanunnik uit het kapittelvermogen, was niet overvloedig, zodat tussen 1619 en 1627 het aantal kanunniken werd teruggebracht van tien tot acht. Vanaf 1651 werden vermogens beschikbaar gesteld voor nieuwe kanunnikplaatsen. Uiteindelijk waren weer veertien kanunniken aan de kathedraal verbonden, te weten acht kanunniken die een oude prebende bezaten en vijf met een nieuwe prebende plus de pastoor van de Sint-Christoffelkerk. De bezitters van de oude prebenden (van het oude lichaam of van de eerste fundatie) beschikten over meer inkomsten en rechten dan degenen die een nieuwe sinds 1651 gestichte prebende bezaten. De kanunniken zouden volgens de oprichtingsbul van het bisdom Roermond een universitaire studie in de theologie of in het Romeins- en canonieke recht moeten hebben voltooid, maar pas tegen het einde van de achttiende eeuw bezaten bijna alle kanunniken een universitaire graad. De eveneens vereiste samenstelling van het kapittel – drie theologen, drie juristen, drie edelen met academische titel – werd nooit bereikt. De kanunniken waren priesters, maar behoefden ten tijde van hun verkiezing nog niet te zijn gewijd. Het kapittel werd aan het begin van de Franse tijd in 1798 opgeheven.

Lees meer over de oprichting van het eerste Bisdom van Roermond in een lezing van de heer dr. G. Venner. De gedrukte inventaris kost € 19,50. Wilt u deze inventaris bij het RHCL kopen, dan kunt u dat kenbaar maken via ons formulier winkelbestelling.

Delen