Het halve jaar tussen september 2019 en maart 2020 staat voor de provincie Limburg in het teken van de 75-jarige herdenking van oorlog en bevrijding. De Tweede Wereldoorlog blijft mensen ook nu na 75 jaar onverminderd bezig houden. 75 jaar was tot voor kort een mensenleven. Dat wil zeggen dat de levende getuigen van de Tweede Wereldoorlog schaars beginnen te worden. De belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog lijkt echter ook onder de jongere generaties niet af te nemen. De publieke interesse voor het oorlogsverleden en de maatschappelijke relevantie van deze scharnierperiode in de hedendaagse geschiedenis kan nauwelijks worden overschat. Waar het steeds minder mogelijk wordt om ouders of (over)grootouders over de oorlog te laten verhalen, zullen de jongere generaties zelf op zoek moeten naar feiten en verhalen in bibliotheken en archieven.
Omdat 75 jaar min of meer een mensenleven is komen vanaf nu ook steeds meer (vanwege privacy of anderszins) beperkt openbare archieven uit de oorlog voor publiek beschikbaar. Daarnaast komt waardevol historisch bronnenmateriaal dat door getuigen thuis werd bewaard vrij van zolders en uit bureauladen. Dat moet allemaal in kaart worden gebracht.
het programma
Het programma Oorlogsbronnen Limburg kent meerdere projecten. Het project 'Digitale Onderzoeksgids Limburgse Oorlogsbronnen' is een initiatief van de Kring van Archivarissen Limburg (KVAL) en het RHCL. Dit project is opgestart om Limburgse oorlogsbronnen die al in de Limburgse archieven te vinden zijn van de juiste beschrijvingen te voorzien. Hiermee faciliteert het (nieuw) onderzoek.
Het project 'Portal Oorlogsbronnen Limburg' heeft als doel om alle relevante informatie uit archieven en andere instellingen over de Tweede Wereldoorlog in de provincie Limburg op één plek bij elkaar te brengen om onderzoek door professionals en liefhebbers te faciliteren. Het uiteindelijke doel is dat bij een volgend jubileum andere en nieuwe verhalen kunnen worden verteld dan bij het huidige jubileum en de vorige jubilea. De jongere generaties kunnen immers niet uit herinnering verhalen en zullen aan het verleden waarschijnlijk ook andere vragen willen stellen.
Met het verstrijken van de beperking op de openbaarheid komt de komende jaren veel informatie over de Tweede Wereldoorlog beschikbaar voor onderzoek. Deze ‘nieuwe informatie’ zal leiden tot nieuwe belangstelling, niet alleen vanuit de wetenschappelijke hoek maar ook vanuit het domein van heemkunde, regionale geschiedenis en familiegeschiedenis. Daarom hebben we met dit programma aansluiting gezocht bij Coöperatie Erfgoed Limburg.
Limburg telt tal van gespecialiseerde archiefinstellingen die relevante historische bronnen over de Tweede Wereldoorlog bewaren. Het is voor het publiek echter niet altijd duidelijk voor welke informatie men waar terecht kan. Archieven hebben overlappende werkgebieden, organisaties en mensen waren in het verleden actief in verschillende streken en op verschillende terreinen. Dus is het vaak lang zoeken naar de juiste vindplaats van informatie. Soms moet men daarvoor zelfs buiten de provincie gaan zoeken. Daar komt bij dat veel materiaal dat tot op heden niet of beperkt openbaar was logischerwijs niet of niet goed ontsloten is. En wanneer die collecties wel ontsloten zijn is dat vaak lang geleden of tijdens de oorlog gebeurd, vanuit de kennis en de behoefte van toen, met terminologie die toen logisch was maar nu soms vraagtekens oproept. Historische documenten zijn vaak alleen goed te begrijpen binnen de juiste historische context. Waarom en door wie werden de documenten opgesteld en hoe moeten deze worden geïnterpreteerd?
Netwerk Oorlogsbronnen
Om de nieuwe website op een efficiënte wijze te kunnen verwezenlijken is contact gezocht met het Netwerk Oorlogsbronnen (NOB), een programma dat wordt gefaciliteerd door het NIOD. NOB is een nationaal samenwerkingsverband van archieven, musea, herinneringscentra en vele andere organisaties die beschikken over bronnen over en uit de Tweede Wereldoorlog in het toenmalig koninkrijk der Nederlanden. Denk daarbij aan beeldmateriaal, archiefbeschrijvingen, krantenartikelen, interviews met ooggetuigen, museale objecten, boektitels, etc. In het filmpje hieronder kun je zien hoe NOB te werk gaat.
Sinds kort geeft Netwerk Oorlogsbronnen ook medewerking aan initiatieven om provinciale ‘satelliet-sites’ te realiseren. NOB heeft zich bereid verklaard om Limburg als één van de eersten te helpen met het realiseren van een provinciaal oorlogsbronnenportal. Eerder werd al een Gelderse oorlogsbronnenportal gelanceerd. WO2-bronnen uit de collecties van Limburgse archieven en erfgoedorganisaties worden centraal verzameld door NOB, waarna het netwerk alle gegevens betreffende Limburg en Limburgers in de Tweede Wereldoorlog beschikbaar stelt ten behoeve van het portal Oorlogsbronnen Limburg. Door te putten uit de infrastructuur van Netwerk Oorlogsbronnen, worden ook Limburgse oorlogsbronnen uit niet-Limburgse collecties onderdeel van de provinciale portal.
NOB zorgt, naast de selectie van digitale Limburgse WO2-bronnen, ook voor de zoek- en filterfunctionaliteit. De Limburgse NOB-partner zorgt voor vormgeving, relevant nieuws, aanvullende contextuele informatie en interactiviteit met het publiek.
ontsluiting
De ontsluiting en beschrijving van beperkt openbare of onlangs openbaar geworden schriftelijke bronnen betreffende de Tweede Wereldoorlog in Limburgse archieven vraagt om de inzet van gespecialiseerde historici en archivarissen. Enerzijds vanwege de noodzakelijke kennis van de methodiek van archiveren en ontsluiten en anderzijds vanwege de noodzakelijke kennis van de historisch context. Daarom voorziet het programma in het inhuren van professionals om nieuw en onbekend materiaal te ontsluiten.
We willen privépersonen die beschikken over historisch materiaal uit de Tweede Wereldoorlog in staat stellen om dit materiaal te delen met andere geïnteresseerden. Dat kan middels schenking aan bestaande archieven of musea, of door digitale kopieën van documenten of beeldmateriaal ter beschikking te stellen. Mensen worden daartoe via de website opgeroepen. Daarnaast zullen er in samenwerking met andere belanghebbende erfgoedinstanties en organisaties regionale evenementen worden georganiseerd waarbij ‘oorlogsschatten’ aan deskundigen kunnen worden gepresenteerd, geschonken of ter plekke gescand. Klik hier voor meer informatie over die regionale evenementen.
begunstigers
Oorlogsbronnen Limburg is alleen mogelijk dankzij subsidie en actieve ondersteuning door de Provincie Limburg, Coöperatie Erfgoed Limburg, Mondriaanfonds, Netwerk Oorlogsbronnen, Prins Bernard Cultuurfonds, Dr. P.G.M.J. Janssens Stichting, Stichting Vrienden van het RHCL, Roermondse Stichting 1880, Kanunnik Salden Nieuwenhof, Dr. Winand Roukens Fonds, Gemeente Roermond, Gemeentearchief Weert, Gemeentearchief Venray, Gemeente Peel en Maas.
 |
 |
 |