Dood gaat ze niet, die bewuste zondag 1 december 1652, maar het scheelt niet veel. Tot ver op straat is het gekrakeel hoorbaar. “Ze vermoorden elkaar”, roepen de mensen. In het huis van soldaat Kerst Franssen wordt hevig gevochten. Jan Sleijpen heeft zojuist met zoveel kracht met zijn mes op de hoogzwangere vrouw van Kerst ingestoken, dat het lemmet nu in twee stukken op de grond ligt. De gewonde vrouw zit wat opzij, met haar bebloede hoofd in haar handen, en nu zijn het Kerst en Jan die elkaar in de haren vliegen. Voorbijgangers komen toegesneld om de beide vechtjassen te scheiden.
gebroken mes
Uiteindelijk komt er een rechtszaak van. En wat wordt er eeuwen later tussen de papieren in het archief teruggevonden? Het gebroken mes. Wordt de bruine kleur ervan alleen door roest veroorzaakt? Vermoedelijk zijn er ook sporen van geronnen bloed. Wat nog ontbreekt is de afgebroken punt, die misschien wel in de schedel van het slachtoffer is achtergebleven.
Al een paar jaar ben ik bezig met het inventariseren van Maastrichtse rechterlijke archieven van vóór 1800. De nog niet geïnventariseerde procesdossiers bestaan uit pakketten in elkaar gevouwen stukken met een touwtje of lintje eromheen, opgeborgen in dozen. Ik maak die pakketten los, vouw de stukken uit, leg ze in de juiste volgorde, lees ze door en maak een beschrijving van wat erin staat. Dat gebroken mes was al ruim voor mijn tijd bekend. Tot mijn grote verrassing vond ik een paar jaar geleden nog een tweede mes, dat wel gaaf is gebleven.
Bent u nieuwsgierig? Dan kunt u de volledige archiefsprokkel 'Tweemaal proces met mes' downloaden.
auteur
Rolf Hackeng